“Stop met de discussies over wat niet mag en kijk naar de stappen die je al kunt zetten”, is wat directeur van Element NL Arendo Schreurs meegaf aan de gasten en het publiek van de Energiepodium Debate Night op maandag 4 maart. “Of het nu gaat over biomassa of CO2-opslag, we zijn veel te dogmatisch met elkaar in gesprek. Dat terwijl we allemaal hetzelfde doel voor ogen moeten houden: dat onze kinderen later ook nog een prettige leefomgeving hebben.”
Tijdens de avond in Nieuwspoort kwamen verschillende gasten aan het woord. Aan de hand van drie kwesties op het gebied van energiezekerheid gingen ze het gesprek aan. Presentator Liesbeth Staats leidde het debat in goede banen. Energiepodium.nl is hét platform waar opinies, interviews, nieuws en achtergronden over de energietransitie worden gedeeld.
In drie tafelgesprekken gingen de gasten in debat over energie(on)afhankelijkheid, zelfvoorziening op landelijk en burgerniveau en tot slot over hoe we kunnen zorgen voor energiezekerheid in Nederland.
Europese context
Energieonafhankelijkheid is te realiseren, maar dat moet wel in een Europese context gebeuren volgens Jilles van den Beukel, energie-expert bij het The Hague Center for Strategic Studies (HCCS). “De EU is wat dat betreft het meest relevant voor Nederland, want binnen de EU kunnen we qua energie voor honderd procent zelfvoorzienend worden.”
Voor wat betreft aardgas is die zelfvoorziening nog ver te zoeken. Daarin kan de EU zich voor slechts 5 procent zelf bedruipen, weet Van den Beukel. Het benadrukt de rol die Nederlands aardgas in de transitie kan spelen: “Nederlands aardgas heeft voordelen, ook qua klimaat, 30 tot 50 procent minder uitstoot over de hele keten.”
Toch verliest olie en gas in Europa de license to operate. Producenten trekken weg om in andere landen te opereren, waar de doorlooptijd in vergunningverlening tussen discovery en operation stukken korter is. “Dat duurt hier zeven jaar en in Noorwegen maar drie jaar. Daardoor zie je gasproductie in Nederland toch wel behoorlijk snel naar beneden gaan. Dat kun je mooi vinden vanuit klimaatoogpunt, maar vanuit geopolitieke zekerheid is het vrij ongelukkig. Je wordt meer afhankelijk van landen als Rusland, Qatar of Saoedi-Arabië.”
"Nederlands aardgas heeft voordelen, ook qua klimaat."
Wel is Van den Beukel optimistisch over de toekomst: “Dat nieuwe energiesysteem komt er, want niemand wil dat de aarde 3 tot 5 graden warmer wordt.” Een energiesysteem met in de hoofdrol elektriciteit uit hoofdzakelijk zon en wind, is daarom het toekomstbeeld. Moleculen, zoals aardgas en waterstof worden in dat nieuwe systeem gebruikt voor bepaalde (industriële) sectoren.
Geen kleine operatie
Schreurs is hoopvol over de nieuwe mix: “We moeten kijken hoe we een systeem met elkaar opbouwen dat geen CO2 uitstoot.” Volgens de directeur van Element NL is het daarbij belangrijk dat wind en gas nauw samenwerken. “Al die energie moet ook aan land komen en opgeslagen worden. In belangrijke mate kan dat ook in de vorm van waterstof en via onze de bestaande gasinfrastructuur aan land gebracht worden. Daarnaast hebben we in de tussentijd ook nog gewoon energie uit aardgas nodig. Er is een versnellingsplan waar we hard aan werken met het ministerie van EZK. Maar feit is dat gaswinning in Nederland, en hopelijk gasverbruik navenant, in de komende jaren afneemt.”
De energietransitie is overigens geen kleine operatie, zo beaamt ook Maxine Tillij van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. “Het betekent dat Nederland aan de grootste verbouwing ooit toe is.” Ze schetste een beeld van straten die open moeten om alle extra kabels te leggen en 17.000 transformatorhuisjes die gebouwd moeten worden, om de maatschappij klaar te maken voor een energiesysteem met elektriciteit als belangrijkste energievorm.
Daarbij vroeg Marien Boonman van de Klimaat Energie Koepel (KEK) zich hardop af wat in de toekomst leveringszekerheid van energie precies inhoudt. “Betekent het dat we altijd over voldoende energie beschikken, of dat we op moeten letten wanneer we energie gebruiken? Ik probeer het weleens voor me te zien, maar dan zie ik vooral wat voor grote opgave het is.”
"Gebruik een deel van de gasopbrengsten om de regio te verduurzamen"
Voor zo’n grote maatschappelijke opgave is draagvlak essentieel. Daarom wil Schreurs dat de opbrengst van gaswinning op land uit de kleine velden wordt gebruikt om de energietransitie dichter bij de mensen te brengen. “Wat is er mooier als je een project hebt in een regio waar je tijdelijk aanwezig bent en je gaat weg, dat die regio er dan duurzamer uitziet dan toen je kwam. Je gebruikt een deel van de inkomsten van het gewonnen aardgas om de regio te verduurzamen. Om samen met die omgeving projecten tot stand te brengen. Dan ben je volgens mij bezig met een transitie én met het opbouwen van een systeem.”
De Energiepodium Debate Night is terug te zien via het YouTube-kanaal van Nieuwspoort: