Het is geen nieuws dat de Noordzee essentieel is in het energiesysteem van de toekomst. Voor sommige spelers in de energiesector is dat nog een relatief nieuwe omgeving, maar voor de gassector is de Noordzee al tientallen jaren een belangrijk speelveld. Er zijn daarom veel voordelen te halen uit de samenwerking tussen offshore wind en gas. Tijdens WindDay 2023 draaide het om samenwerken en tijdens de bijdrage van Element NL kwamen de relevante kennis, ervaring en infrastructuur van de gasproducenten aan bod. We lichten hieronder drie concrete kansen uit voor de energievoorziening van vandaag, morgen en overmorgen.
1. Reduceer CO2-emissies van noodzakelijk aardgas door samenwerking
Uiteindelijk wordt er geen gebruik meer gemaakt van fossiele energiebronnen, maar tot die tijd is aardgas onmisbaar in de energietransitie. Jaarlijks wordt nog zo’n 30 miljard m3 aardgas verbruikt in Nederland voor het opwekken van energie en als grondstof voor de industrie, tot het verwarmen van gebouwen en koken op gasfornuizen. Zo gebruiken we in de energiemix nog 42 procent aardgas en 11 procent van de energie komt uit hernieuwbare bronnen. En ruim 38 procent van het aardgas wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken. Dat maakt dat bijna 58 procent van de geproduceerde energie uit aardgas komt. Dit is niet in een paar jaar te vervangen. Bovendien levert aardgas per euro de staatskas zo’n 75 cent op.
Tegenwoordig importeren we in Nederland meer aardgas dan dat we zelf produceren. Afgelopen jaar kwam zo’n 13 miljard m3 aardgas uit de zogeheten ‘kleine velden’; alle andere gasvelden behalve het Groningenveld. Dat we in Nederland meer verbruiken dan we produceren blijft naar verwachting nog tot 2047 het geval. Belangrijk om te realiseren is dat de productie van Nederlands aardgas tot zes keer zo kleine CO2-afdruk heeft als importgas.
Die reductie komt voor een deel uit gasproductieplatforms die opereren met elektriciteit uit windenergie. Daarmee wordt tot wel 85 procent minder CO2 uitgestoten. Een mooi voorbeeld van een dergelijke samenwerking is het gasveld N05, net boven Schiermonnikoog, waar een verbinding met het Duitse Riffgat windpark gemaakt is. Dit kan nog verder uitgebreid worden, om het noodzakelijke aardgas van vandaag te produceren met de laagst mogelijke CO2-voetafdruk.
2. Maak gebruik van offshore menskracht
In vrijwel alle sectoren is het moeilijk om aan genoeg gekwalificeerd personeel te komen. Offshore is dat niet anders. In de relatief jonge offshore windsector is deze vraag ook aanwezig. Het is daarom niet meer dan logisch om te kijken naar hoe de kennis en ervaring uit de offshore gassector hierbij kan helpen. De medewerkers van gasplatforms op de Noordzee zijn al jaren bekend met de omstandigheden, veiligheidsaspecten en andere uitdagingen die offshore werken met zich meebrengt. Sterker nog: de windsector werkt met veiligheidsrichtlijnen uit de offshore olie- en gassector.
Door het delen van menskracht is het mogelijk de uitdagingen op het gebied van arbeidskrapte te slechten. Een effectieve samenwerking tussen de wind- en gassector op dit gebied kan beide partijen helpen. Er moet nog ontzettend veel werk verzet worden tijdens de energietransitie. Gebruik daarom de kennis en kunde van de offshore medewerkers die de energiesystemen op zee aanleggen, bemensen en onderhouden. Slimme samenwerking en uitwisseling biedt kansen om ook morgen de beste mensen aan het werk te hebben voor de energietransitie.
3. Bouw het nieuwe energiesysteem op de bestaande basis
Naast wind- en zonne-energie speelt waterstof in de toekomst een cruciale rol in onze energiemix. Waterstof kan namelijk de rol die aardgas nu speelt overnemen; in de productie van energie, als energieopslag, en als grondstof. De crux zit in het produceren van deze waterstof, ironisch genoeg kost het momenteel nog erg veel energie om deze moleculen te produceren. Daardoor komt de waterstofeconomie nog maar langzaam op gang. Blauwe waterstof (geproduceerd met aardgas en met afvang van CO2) kan daarbij een belangrijke opstap zijn om uiteindelijk op rendabele wijze groene waterstof (met behulp van hernieuwbare bronnen) te produceren.
We zien nu al initiatieven waar wind en gas samenwerken om waterstof te produceren. Bijvoorbeeld het PosHYdon-project, waar op een gasplatform met behulp van windenergie (groene) waterstof geproduceerd wordt, om vervolgens vervoerd te worden door gaspijpleidingen. En het is precies dit hergebruik van de bestaande (gas)infrastructuur die in de toekomst zorgen voor een efficiënt en effectief energiesysteem. Het zoveel mogelijk hergebruiken van pijpleidingen, compressoren en andere infrastructuur kan zo’n 75% aan kosten én impact op de omgeving schelen.
Aardgaspijpleidingen en andere, bestaande infrastructuur zijn prima geschikt voor het transport en opslag van waterstof als energiedrager van overmorgen. Deze samenwerking met de windsector biedt daarbij de potentie voor grote hoeveelheden duurzame energie.
Bijdrage tijdens WindDay 2023
Dit verhaal werd tijdens WindDay 2023 ook verteld door Arendo Schreurs, directeur van Element NL, de vereniging voor bedrijven die een vergunning hebben om in Nederland aardgas te mogen produceren. Tijdens de interactieve sessie werd tevens gevraagd naar hoe de Noordzeepartijen beter kunnen samenwerken. Daaruit werden de volgende termen het meeste genoemd: delen infrastructuur, algemeen belang, één overheid en waterstof.
Er liggen ruimschoots kansen voor samenwerking tussen de Nederlandse aardgassector en de windsector, zodat er nu en in de toekomst grote stappen gezet kunnen worden in de energietransitie.